خرید و فروش نوسانات نرخ ارز
بهروز خدارحمی دبیر کل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری در ایران و کارشناس بازار سرمایه یکی از پیش‌نیازهای راه‌اندازی بازار ارز را تک‌نرخی شدن می‌داند. وی بر این باور است که با تک‌نرخی شدن یکی از فعالیت‌هایی که بازار ارز خواهد داشت این است که به نوعی «نوسانات نرخ ارز» را خرید و فروش کند. خدارحمی در این راستا و در ارتباط با فعالیت‌های بازار آتی ارز و همچنین ارتباط سرمایه‌گذاری خارجی در زمان بعد از تک‌نرخی شدن می‌گوید: یکی از مسائل در ارتباط با سرمایه‌گذاری خارجی پذیرفتن ریسک کسب و کارهای داخل کشور است که در این راستا سرمایه‌گذاران تنها به پذیرفتن این ریسک‌ها بسنده می‌کنند و نوسانات نرخ ارز را نخواهند پذیرفت.
بنابراین و به دلیل نداشتن شناخت و عدم توانایی در پوشش‌دهی نرخ ارز و نپذیرفتن این موضوع از سوی سرمایه‌گذار، از سرمایه‌پذیر خواهند خواست که این موارد را مدیریت کند و به نوعی مسوولیتی در این مورد متوجه سرمایه‌گذاران نباشد، در این راستا نوسانات را باید شخص دیگری بخرد و در این میان سرمایه‌گذار خارجی فقط ریسک کسب و کار را بر عهده بگیرد، ولی در نهایت راه‌اندازی بورس ارز به یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازها که تک‌نرخی شدن است نیاز دارد که در این حوزه گام‌های خوبی هم برداشته شده است.
خدارحمی در ادامه به موضوع شفافیت در بازار اشاره می‌کند و می‌گوید: اتفاقی که در حال حاضر در حال رخ دادن است این است که شفافیت در کشور به دلیل جیره‌بندی که برای چند نرخ ارز خاص در نظر گرفته شده در حال فدا شدن است، در واقع به یکسری از واردات‌ها، کسب و کارها و محموله‌ها که نیاز بیشتری به آنها وجود دارد ارز ترجیحی با نرخ پایین پرداخت می‌شود و به محموله‌ها و کسب و کارهای دیگر این ارز تخصیص پیدا نمی‌کند.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به موضوع مدیریت و نظارت اشاره کرده و می‌گوید: تشخیص این اولویت‌بندی که ارز ترجیحی را چگونه درست و به موقع تشخیص دهیم و چگونه نظارت کنیم و سوءاستفاده‌ها را در این میان مدیریت و کم کنیم نیاز به تیم و سیستم بسیار تخصصی دارد که متاسفانه نتیجه تخصیص ارز ترجیحی در چند سال گذشته نشان داده که این روند بیش از آنکه به نفع کسب و کار و مصرف‌کننده و کشور باشد، فساد ایجاد کرده است.
خدارحمی در توضیح این مورد این‌گونه می‌گوید: در واقع در توضیح این فساد باید گفت بسیاری از کسب و کارهایی که با چند‌نرخی بودن ارز در کشور ایجاد شده، حول سودآوری و منفعت‌رسانی به آن محصول نبوده و معمولا مابه‌التفاوتی که نرخ ارز دوم و نرخ ارز پایین‌تر با نرخ ارز آزاد داشته این سودآوری را ایجاد کرده و در نهایت در این میان تنها یک رانت برای کسانی که امکان استفاده از ارزهای با نرخ پایین‌تر را دارند، ایجاد شده است.
بهروز خدارحمی در پاسخ به این سوال که بازار ارز چه کمکی در جهت حذف این فسادها می‌تواند بکند می‌گوید: در این راستا بازگشایی بازار ارز فضا را بسیار شفاف و امکان حذف این ارز را ایجاد می‌کند. در ادامه امکان اینکه فضای رقابتی منطقی‌تر شود وجود دارد و صرفا دسترسی به ارزهای با نرخ پایین‌تر موجب حذف رقبا در بازار نمی‌شود و مهم‌تر از همه اینکه سیاست‌گذاری در حوزه نرخ ارز بسیار ساده‌تر خواهد شد.
تسهیل فرآیند متقاعد کردن سرمایه‌گذار
وی در پاسخ به این سوال که بازار آتی ارز چه مزایا و چالش‌هایی را به همراه دارد و کدام بخش‌ها با وجود بازار ارز می‌توانند ریسک‌های خود را کاهش دهند می‌گوید: در این ارتباط باید گفت بازار ارز برای هر کسی که واردات به شکل مواد اولیه و صادرات به شکل محصول در سطح بین‌المللی داشته باشد این امکان را ایجاد می‌کند که برنامه‌ریزی به شکل طولانی‌تر و بلند‌مدت‌تری داشته باشد، در این راستا تحت تاثیر نوسان‌های کوتاه‌مدت به ناچار افق زمانی و چشم‌انداز‌هایمان از قبیل زمان‌هایی همچون دو ماه و شش ماه است؛ ولی اگر خیالمان از این بابت راحت باشد که به وسیله کسب و کاری که داریم می‌توانیم از نوسانات نرخ ارز ایمن بمانیم قطعا امکان برنامه‌ریزی بلند‌مدت‌تری را خواهیم داشت، چه برای واردات به‌عنوان مواد اولیه و چه برای صادرات.
وی در ادامه و در توضیح موارد مهمی همچون سرمایه‌گذاری و کسب و کارهای داخلی و نقش بازار ارز می‌گوید: در واقع مورد قبلی که توضیح داده شد در ارتباط با واردات بود که این موضوع کسب و کارهای داخلی را پوشش می‌دهد بر این مبنا که کسب و کارهایمان می‌توانند برنامه‌های بلند‌مدت‌تر داشته باشند اما نکته بسیار مهم‌تر اینکه اگر قرار باشد بسترها را برای سرمایه‌گذاری خارجی فراهم کنیم، طبیعتا شرکت‌های سرمایه‌پذیر کشور در آن حوزه راحت‌تر خواهند بود، به این معنا که خارجی‌ها را راحت‌تر می‌توانند متقاعد کنند تا به نوسانات نرخ ارز فکر نکنند، به این دلیل که بازاری به نام بورس ارز وجود دارد که در آن بازار سرمایه‌گذاران خارجی عملا می‌توانند نوسانات را به طرف دیگر بفروشند و طرف خارجی نرخ ارزی را که امروز با آن در حال سرمایه‌گذاری است، تا پایان مدت سرمایه‌گذاری می‌تواند در محاسباتش لحاظ کند.
خدارحمی در ارتباط با ارزیابی نقش بازار آتی ارز در این شرایط و برای جلوگیری از سوخت شدن فرصت‌های لازم برای جذب سرمایه‌های خارجی می‌گوید: در پاسخ به این سوال باید گفت که این بازار بسیار جذاب خواهد بود، نوسان در بازارهای سرمایه‌پذیر نام «ریسک» را دارد، هر ریسکی که به سرمایه‌گذار تحمیل شود، طبیعتا موجب می‌شود سرمایه‌گذار بازدهی بالاتری را طلب کند، یکی از این نوسانات هم علاوه بر نوسانات کسب و کار یا فعالیت، نوسانات نرخ ارز است که اگر ما برای آن چاره‌ای نیندیشیم، سرمایه‌گذار آن نوسان را به‌عنوان یک ریسک می‌بیند و بازدهی بالاتر را مطالبه می‌کند و نتیجه این خواهد شد که رویای تامین مالی با نرخ‌های پایین به دلیل چاره نیندیشیدن برای چالش نوسانات نرخ ارز محقق نخواهد شد، به همین دلیل بازار ارز بهترین جایگزین برای خارج کردن نوسانات از حوزه سرمایه‌گذار است، اما بازگشایی بازار آتی ارز موجب خواهد شد که سرمایه‌گذار، نوسانات ارز را قابل پوشش ببیند و نگاه موثرتری به سرمایه‌گذاری در کشور داشته باشد.
کدخبر:96538 – منبع:سنا- تاریخ:19-5-95