ایران چهارمین تولیدکننده بزرگ ماده معدنی سرب و روی در آسیا بعد از چین، قزاقستان و هند است. همچنین از نظر تولید شمش روی جایگاه ششم و از نظر تولید سرب جایگاه پنجم را در آسیا دارا است. بر طبق گزارشات گروه بینالمللی مطالعات سرب و روی مصرف سرانه روی در ایران 1.14 کیلوگرم است که این میزان معادل مصرف سرانه روی در آمریکای جنوبی است. متوسط مصرف سرانه در اروپای غربی 5.9 کیلوگرم و در آمریکای شمالی 3.4 کیلوگرم است. در چین متوسط سرانه در حدود 2.5 کیلوگرم است. این مطلب نشان می دهد که ایران دارای پتانسیل قابل ملاحظهای در جهت افزایش تقاضای روی بخصوص در صنایع گالوانیزاسیون و زیرساخت ها دارد.
تاکنون در ایران بیش از 600 کانسار و نشانه سرب و روی شناخته شده است، ولی تا به حال کار اکتشافی سیستماتیک برای شناخت غالب آنها صورت نگرفته و روند کانی‌زائی سرب و روی و ایالت‌های متالوژی آنها بصورت مطلوب شناسایی نشده است. بیشترین شناخت ما از ذخایر سرب و روی ایران منحصر به کارهای اکتشافی بر روی چندین کانسار (حدود بیست کانسار) است که از جمله آنها می‌توان به کانسارهای انگوران و آهنگران، لکان- کوشک، ایرانکوه، نخلک، مهدی‌آباد و دونا اشاره کرد.
در حوزه سرب نیز چشم انداز روشنی در خصوص افزایش تقاضا در ایران وجود دارد. در اروپای غربی متوسط هدف سرانه سالانه 4 کیلوگرم است. در چین متوسط مصرف سرانه 1.7 کیلوگرم و در هند 0.15 کیلوگرم است. در ایران متوسط سرانه 0.93 کیلوگرم است. باطریهای سرب، اسید مصرفی در اتومبیلها، موتورهای برقی، برق جانشین (UPS) در شبکه کامپیوتر و مخابرات میتواند بازار عمده ای در ایران بوجود آورد.
اهم نکات سرب و روی در ایران
· صنعت سرب و روی به طور کامل متعلق به بخش خصوصی است.
· ظرفیت تولید کشور 450 هزار تن شمش روی در سال است.
· ظرفیت عملی موجود در سال گذشته 160 هزار تن بوده است.
81 واحد فعال در این صنعت مشغول به فعالیت هستند که بزرگترین آنها شرکت کالسیمین است.
· اشتغال زایی مستقیم این صنعت در سطح کشور در حدود 20 هزار نفر را شامل می شود.
· با توجه به اینکه در حدود 80 درصد محصولات تولیدی این صنعت صادر می شود، این صنعت یک صنعت ارز آور برای کشور محسوب می شود.
· این صنعت 7 شرکت فعال در بازار بورس را در اختیار دارد.
· مجموعا هلدینگ توسعه معادن روی به تنهایی دارای 150 هزار سهامدار است و نزدیک به 4000پرسنل شاغل در این هلدینگ در نقاط مختلف کشور به خصوص استان زنجانمشغول به فعالیت هستند.
· برای استفاده از ظرفیت ها، خوراک مورد نیاز برای این 81 واحد، 3 میلیون تن برآورد می شود.
· در حال حاضر شرکت ها با 32 درصد ظرفیت مشغول به کار هستند.
معادن عمده سرب و روی
بر طبق نتایج آمارگیری مرکز آمار ایران از کل تعداد ۱۹۵ معدن فلزی کشور ، ۲۸معدن ( 14.4 درصد معادن فلزی و 0.7 درصد کل معادن کشور ) سرب وروی وجود دارد که ۱۷ معدن فعال و۱۰ معدن غیرفعال ویک معدن درحال تجهیزاست که از این تعداد ۵معدن ( ۱۸ درصد ) در اختیار بخش دولتی و ۲ معدن ( ۷ درصد ) تعاونی و ۲۱ معدن (۷۵ درصد ) بهره بردار خصوصی دارد و در سال ۱۳۸۴ بیش از یک میلیون و پانصد هزارتن (۱۵۳۷۸۰۸ تن ) استخراج واقعی داشته وکل ذخیره احتمالی (سرب و روی) این ۲۸ معدن نزدیک به ۲۰۳ میلیون تن بوده است. بنابر نظر شرکت ملی سرب و روی ایران شمار معادن (و کانسارها) شناسایی شده 160 عدد، ذخایر ثابت شده سنگ معدن سرب 62 میلیون تن (2.6 میلیون تن فلز سرب همراه) و جمع ذخایر قطعی و احتمالی 110میلیون تن (4.2 میلیون تن فلز سرب همراه) بصورت اکسیده و سولفوره برآورد شده است.
کانسارهای سرب و روی در چندین محور یافت می شوند:
1- کانسارهای سرب و روی در محور ملایر- اصفهان
2- کانسارها و نشانه‌های معدنی محور ملایر- اراک (کوه قصر قجر- کوه کوله قاضی)
3- سرب و روی در ایران مرکزی
4- کانسارهای سرب و روی در زون البرز
5- کانسارهای سرب و روی در خاور ایران
6- کانسارهای سرب و روی زون کویر- سبزوار
7- کانسارها و نشانه‌های معدنی آذربایجان
8- کانسارهای سرب و روی در زون ارومیه- دختر
9- ذخایر سرب و روی در زاگرس
کد خبر:7456952- منبع: سنا – تاریخ:18-3-95