*بهنام بهزادفر، مدیر امور اعضا کانون کارگزاران، مدرس دانشگاه

بازار سرمایه پس از قرارگیری در قله 89500 در 15 دی ماه 1392 وارد دوران رکود شد که البته در بازه­های خاصی نیز همراه با رشد بود. نکته مهم اینکه در این 32 ماه تنها یک بار به رقمی معادل 90% اوج خود رسیده است. در واقع بورس در این بازه سه ساله هیچ‌وقت نتوانسته به سقف قبلی خود برسد. در چنین وضعیتی سوال اساسی که ذهن تحلیلگران را درگیر می‌کند این است که چه زمانی شاخص به روزهای اوج خود برخواهد گشت و مهم­تر از آن نشانه های رونق  و رکود در بازار به جز حرکت شاخص چیست؟

در بررسی مولفه های بازار سرمایه بررسی حجم و ارزش معاملات روزانه بورس دو مولفه مهم هستند که در واقع تاییدی بر شروع یک رشد یا یک سقوط هستند، در واقع اینگونه می‌توان استنباط کرد که وقتی شاخص بورس در حال رشد است، زمانی می‌توان آن را پایدار و ادامه‌دار دانست که حجم و ارزش معاملات نیز اوج بگیرند و آن حرکت را تایید کنند. همین موضوع برای سقوط شاخص نیز صدق می­کند. پایدار بودن سقوط با رشد حجم و ارزش معاملات تایید می­شود.

مطالعه بر روی حجم معاملات مصائب و مشکلات خود را دارد، با توجه به اینکه قیمت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس همگن نیستند، به نظر می‌آید تمرکز بر روی ارزش معاملات دقت بیشتری نسبت به حجم داشته باشد. در بررسی ارزش معاملات روزانه بازار نیز نمی‌توان به داده‌های خام اکتفا کرد، در بازار سرمایه معاملات بلوکی و عمده به صورت نامنظم صورت می‌گیرد و این معاملات جهت‌دهی خاصی در بازار ایجاد نمی‌کند، حتی بعضا در بین تحلیل­گران و عموم بازار سرمایه شائبه حمایت از شاخص نیز در این زمینه وجود دارد. در این بین بررسی ارزش معاملات خرد روزانه داده‌های منطقی‌تری در اختیار تحلیل­گر می‌دهد. در جدول زیر ارزش معاملات خرد در بازه ی زمانی 24 ماهه به همراه شاخص گردآوری شده است :

 

 ارزش روزانه معاملات بازار سرمایه در روزهای اوج خود-دی ماه 1392- به طور متوسط روزانه  بین 400 الی 500 میلیارد تومان (و بعضا بالاتر) بوده که به طور میانگین 400 میلیارد تومان آن معاملات خرد بوده است. پس از آنکه بازار دچار ریزش شد، ارزش معاملات خرد به شدت پایین آمد. انتهای شهریور و اوایل مهر سال 1394 را می توان اوج رکود دانست. ارزش معاملات خرد روزانه در این بازه حتی زیر 50 میلیارد تومان رسید.

 

همان­گونه که در جدول فوق نیز مشخص است در 24 ماه گذشته میانگین ارزش معاملات خرد روزانه 150 میلیارد تومان بوده که می توان همین محدوده را در حال حاضر عامل بودن یا نبودن رکود تعریف کرد. چنانچه معاملات بالاتر از این مقدار باشد می­توان عنوان کرد در بازه زمانی کوتاه مدت بازار در رونق است. معاملات شهریور ماه به دلایل متنوعی همراه با رکود بوده و این موضوع در سالیان گذشته نیز وجود داشته است. در نیمه اول شهریورماه سال جاری روزانه حدودا 70% میانگین ارزش معاملات روزانه 2 سال گذشته معامله می­شده است. به­طور کلی در شهریور ماه به دلیل تسویه اعتباری شرکت­های کارگزاری، انتظار برای انتشار گزارش های شش ماهه، اتمام تب مجامع شرکت­های پذیرفته شده در بورس و فرابورس و … بازار مقداری دچار افت می­شود که این موضوع در شهریور ماه سال جاری به دلیل انتشار برخی از گزارش­های منفی در گزارش اولین پیش­بینی سود برخی از نمادهایی که سال مالی منتهی به 31 شهریور دارند تشدید شد. پیش­بینی می­شود در ماه­­های آتی با توجه به رشد تولید ناخالص ملی کشور به سطح 5 درصد و بالاتر، گزارش‌های مثبت 6 ماهه در شرکت‌ها به خصوص شرکت های فلزی و اتمام عرضه‌های اعتباری ها، بازار سرمایه از رکود خارج شود و شرایط پیش روی بازار مثبت شود بنابراین پیگیری روزانه روند ارزش معاملات خرد بازار از اهمیت بالایی برخوردار است

کدخبر:352169- منبع:سنا- تاریخ:23-6-95